دندان‌های ردیف و لبخندی زیبا آرزوی هر انسانی است. یکی از راهکارهای برخورداری از دندان‌هایی مرتب و ردیف، ارتودنسی دندانها است، به کمک این راهکار دندانها طی مدت معینی در جای مناسب خود قرار خواهند گرفت.
ارتودنسی نامرئی، از جمله راهکارهای پرطرفداری است که جهت ردیف کردن دندانها از آن استفاده می‌شود. هدف اصلی از طراحی ارتودنسی نامرئی، افزایش اعتماد به نفس و بهبود ظاهر افراد طی دوره بهبودی است.
این نوع ارتودنسی دندان، بیشتر برای بزرگسالان و جوانان طراحی شده است و برای کودکان و نوجوانان مناسب نیست، با این حال بهتر است که پیش از تصمیم‌گیری، با دندانپزشک خود مشورت شود. با ما همراه باشید تا با یکدیگر مزایا و معایب ارتودنسی نامرئی را بیان کنیم و انواع آن را مورد بررسی قرار دهیم.
چرا باید ارتودنسی نامرئی را به عنوان روش درمانی انتخاب کرد؟
نامنظم بودن دندانها نه تنها بر سلامت دندان‌های شما تاثیر می‌گذارد، بلکه بر لبخند و زیبایی ظاهری شما نیز تاثیر سوئی خواهد داشت. بسیاری از افراد، در حین استفاده از ارتودنسی دندان، از لبخند زدن در ملاعام خودداری می‌کنند، چرا که از نشان دادن دندان‌های خود هراس دارند.
بنابراین ارتودنسی معمولی معایب زیر را به دنبال خواهد داشت:
- کاهش اعتماد به نفس در افراد
- بروز اختلال در رعایت بهداشت دهان و دندان
- تأثیر بر سلامت جسمی
در نتیجه ارتودنسی نامرئی به عنوان راهکاری جهت برطرف کردن معایب ذکر شده، در نظر گرفته می‌شود.
انواع ارتودنسی نامرئی
به طور کلی انواع ارتودنسی نامرئی به سه دسته تقسیم می‌شود: براکت‌های سرامیکی، ارتودنسی داخلی و قالب‌های شفاف. در مورد براکت‌های سرامیکی باید بیان کرد که این نوع ارتودنسی دندان، شباهت بسیاری به ارتودنسی معمولی دارد، البته تفاوت بین این دو، در رنگ براکت‌ها و و در برخی موارد سیمی است که در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ارتودنسی براکت‌های سرامیکی، از پلاک‌هایی به رنگ دندان استفاده می‌شود. با وجود اینکه این نوع ارتودنسی، سیم‌ها و پلاک‌ها را کمتر در معرض دید قرار می‌دهد اما به خوبی ارتودنسی داخلی و قالب‌های شفاف عمل نمی‌کند و این دو راهکار، یک قدم جلوتر از براکت‌های سرامیکی قرار دارند.
هر یک از سه دسته ارتودنسی نامرئی که مطرح شدند، مزایا و معایب مختص به خود را دارند که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:
براکت های سرامیکی در ارتودنسی نامرئی
براکت‌های سرامیکی یا براکت‌های رنگ روشن، از مواد کامپوزیتی تهیه می‌شوند که ضعیف‌تر و شکننده‌تر همتای فلزی خود هستند. این نوع براکت‌ها، عموماً بزرگ‌تر از براکت‌های فلزی هستند و به نوارهای لاستیکی کوچک یا پیوند دهنده‌ها نیاز دارند.
این اتصال‌دهنده‌ها مانع از ایجاد قوس در سیم ارتودنسی خواهند شد. از آنجا که اتصال‌دهنده‌ها در این سیستم، سفید یا شفاف هستند، به راحتی کثیف و لکه‌دار خواهند شد، البته لازم به ذکر است که این پیونددهنده‌ها به صورت ماهانه تمیز می‌شوند و جای نگرانی در رابطه با آن‌ها وجود ندارد.
علاوه بر این، براکت‌های سرامیکی همچون براکت‌های فلزی تا زمان پایان درمان، قابل جابجایی نخواهند بود. از دیگر معایب این نوع ارتودنسی دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بروز اختلال در صحبت کردن
- بروز اختلال در خوردن
- ایجاد ناراحتی
- وجود احتمال ایجاد حساسیت
همچنین به دلیل اینکه براکت‌های سرامیکی، به اندازه ارتودنسی فلزی محکم نیست، به بازه زمانی طولانی‌تری جهت درمان نیاز خواهد بود. در چنین شرایطی متخصص ارتودنتیست، اعمال نیروی کمتر و تدریجی را برای فرد در نظر می‌گیرد که این نیرو بر اساس قدرت استحکام براکت‌های سرامیکی خواهد بود.
هزینه براکت سرامیکی
براکت‌های سرامیکی در مقایسه با براکت‌های فلزی، گران‌تر هستند. هزینه ساخت این نوع براکت‌ها در مقایسه با براکت‌های معمولی بیشتر است و در نتیجه هنگام تصمیم‌گیری باید به بودجه در دسترس، توجه کرد.
محل قرارگیری براکت سرامیکی
براکت‌های سرامیکی، تنها روی دندان‌هایی قرار می‌گیرند که توسط بیننده قابل مشاهده هستند، یعنی دندان‌های بالایی یا انتهای دندان‌های بالایی که در مرکز قرار گرفته‌اند. البته این احتمال نیز وجود دارد که دندان‌های بالایی در تماس با براکت‌های سرامیکی، دچار سایش شوند.
ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی داخلی به قسمت پشت دندان متصل می‌شوند و بدین ترتیب دیگر قابل مشاهده نخواهند بود. جهت ساخت این نوع ارتودنسی، تصاویری از فضای پشتی دندانها اسکن می‌شود و در ادامه با به کارگیری ابزارهای رایانه‌ای، براکت‌هایی را طراحی می‌کنند که به قسمت پشتی دندان‌های فوقانی یا پایینی متصل می‌شوند.
مزایای ارتودنسی نامرئی
- مهم‌ترین مزیت ارتودنسی نامرئی، زیبایی ظاهری دندانها به خصوص برای افرادی است که قصد دارند در مکان‌های عمومی ظاهر شوند.
- این نوع ارتودنسی دندان برخلاف قالب‌های شفاف، قابل جا به جایی نیستند و در نتیجه مدت زمان درمان کوتاه‌تر خواهد بود.
- این امکان وجود دارد که از الاستیک نیز جهت تسریع روند درمان استفاده کرد.
معایب ارتودنسی نامرئی
• هزینه‌های ساخت ارتودنسی نامرئی در مقایسه با ارتودنسی فلزی بیشتر است، دلیل این امر نیاز به طراحی آن با کمک نرم‌افزارهای رایانه تلقی می‌شود.
• به دلیل اینکه ارتودنسی نامرئی، راهکاری نسبتاً جدید است. بسیاری از دندانپزشک‌ها، در حین کار کردن با آن‌ها راحت نیستند و در نتیجه از درمان به این روش، امتناع می‌کنند.
• کاهش راحتی استفاده
• بروز اختلال در گفتار
• سخت شدن حفظ بهداشت دهان و دندان
• آسیب به سطح دندان
قالب‌های شفاف
قالب‌های شفاف از دیگر انواع ارتودنسی نامرئی هستند که به راحتی قابل جا به جایی خواهند بود. این قالب‌ها با ایجاد کم‌ترین حساسیت و ناراحتی، روند ردیف کردن دندانها را تکمیل می‌کنند. قالب‌های شفاف، پس از عکس‌برداری‌های سه بعدی از دندانها طراحی و به یک تولیدکننده فرستاده می‌شوند. در ادامه برخی دیگر از مزایای این نوع ارتودنسی را بررسی خواهیم کرد:
- تسهیل خوردن و آشامیدن
- تسهیل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
- پیشگیری از سایش دندانها
- معایب قالب‌های شفاف
از آنجا که قالب‌های شفاف، به راحتی جا به جا می‌شوند، وجود انگیزه و نظم در استفاده مداوم از آن‌ها الزامی است. این نوع قالب‌ها، معمولاً هزینه اضافی برای افراد به دنبال دارند و بازه زمانی درمان را طولانی‌تر می‌کنند.
اگرچه این نوع قالب‌ها بسیار راحت هستند اما این امکان وجود دارد که به دلیل افزایش فشار وارد بر دندانها، در اوایل استفاده از آن‌ها درد و ناراحتی احساس شود. تعمیر و نگهداری این نوع قالب‌ها بسیار پرهزینه خواهد بود و جهت تمیز کردن آن‌ها باید از پاک‌کننده‌های مخصوص استفاده کرد.
طول دوره درمان ارتودنسی
طول دوره درمان ارتودنسی به دو عامل مهم بستگی دارد:
- نوع براکت‌های نامرئی
- وضعیت دندانها
به طور معمول براکت‌ها باید در بازه زمانی ۱۸ تا ۲۴ ماه مورد استفاده قرار گیرند، البته این احتمال نیز وجود دارد که به مدت زمان بیشتری جهت تکمیل روند درمانی نیاز باشد. در ادامه مقایسه‌ای از طول دوره درمان انواع ارتودنسی ها خواهیم داشت.
- درواقع، بهترین عملکرد، به براکت‌های فلزی تعلق می‌گیرد؛ چرا که این نوع براکت‌ها از موادی با استحکام بالا تهیه می‌شوند.
- اگرچه ارتودنسی سرامیکی از استحکام نسبتاً بالایی برخوردار است اما اغلب به طول دوره درمان بیشتری نیاز دارند؛ چرا که به اندازه براکت‌های فلزی محکم نیستند.
- ارتودنسی داخلی نیز به مدت زمان بیشتری جهت تکمیل روند درمانی نیاز دارند.
- مدت زمان درمانی به کمک قالب‌های شفاف، کاملاً متغیر است و به نوع قالب‌ها و وضعیت دندان‌های فرد موردنظر بستگی دارد؛ اما به طور کلی باید بیان کرد که طول دوره درمانی به کمک قالب‌های شفاف، ۱۲ تا ۲۴ ماه خواهد بود.
هزینه های مربوط به ارتودنسی نامرئی
هزینه ارتودنسی نامرئی در مقایسه با روش‌های ارتودنسی قدیمی، بیشتر است. در واقع، این هزینه‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع ارتودنسی
- مدت زمان درمان
- هزینه‌های مربوط به متخصص دندانپزشکی
- محل سکونت
- برخورداری از بیمه دندانپزشکی
- سایر اقدامات ترمیمی مورد نیاز پیش از درمان یا در طول درمان
توصیه هایی در رابطه با استفاده از ارتودنسی نامرئی
۱- پیش از هر چیز به شما توصیه می‌کنیم که جهت برخورداری از خدمات درمانی ارتودنسی از یک متخصص ارتودنسی کمک بخواهید. جالب است بدانید که تنها ۶ درصد از دندانپزشکان در زمینه ارتودنسی دندانها، تخصص دارند.
۲- کودکان و نوجوانان به دلیل اینکه دندان‌هایی با استحکام بالاتر دارند، باید از ارتودنسی فلزی استفاده کنند؛ چرا که براکت‌های سرامیکی یا سایر روش‌ها، نیروی کافی جهت شکل دادن به دندان‌های این افراد را نخواهند داشت.
در نهایت باید بر اساس آنچه بیان شد، انواع مختلفی از ارتودنسی نامرئی وجود دارد که هر یک مزایا و معایب مخصوص به خود را دارند. جهت انتخاب هر یک از راهکارهای مطرح شده، لازم است که در وهله نخست با دندانپزشک خود مشورت کنید.
نیازهای خود و طول دوره درمان را در نظر بگیرید و هر یک از انواع ارتودنسی های نامرئی را به خوبی بسنجید. در نهایت نیز فرایند درمان خود را تکمیل کنید و از داشتن دندان‌های زیبا و لبخندی جذاب بهره‌مند شوید.