درمان تخصصی ریشه دندان

درمان ریشه دندان یا همان جراحی اپیکواکتومی، به منظور از بین بردن عصب دندان، پاکسازی و فرم دادن به فضای کانال دندان است که پس از آن که با پر کردن دندان باید از وارد شدن میکروب و باکتری به عصب دندان جلوگیری شود. مهمترین هدف درمان ریشه دندان، نگهداری دندان در داخل دهان بیمار بدون عصب زنده است که بیمار بتواند زیبایی دهان و دندان خود را حفظ نماید و از کشیدن دندان خودداری نماید. انجام عصب کشی و یا درمان ریشه دندان، نیازمند یک الی دو جلسه درمان است.

لازم به ذکر است، هر دندان تعداد کانال مختلفی دارد. به عنوان مثال دندان‌های آسیا ۳ الی ۴ کانال دارند و دندان های نیش تنها یک کانال دارند و با توجه به همین موضوع و میزان درد که نشانه پیشرفت بیماری است، تعداد جلسات درمان مشخص می‌شود.

مراحل انجام درمان ریشه دندان

ابتدایی‌ترین گام در درمان ریشه یا جراحی اپیکواکتومی، پاکسازی پوسیدگی‌ها از دندان است تا بدین صورت دندانپزشک کانال‌های داخل ریشه دندان را مشاهده نماید و پس از آن پالپوتو انجام می‌شود. در واقع با شکافتن سقف پالپ و سرازیر شدن خود فشار درون پالپ کم می‌شود و همین امر سبب کاهش درد نیز خواهد شد. دندانپزشک با پاکسازی عفونت‌ها و میکروب‌های داخل کانال‌ها با پر کردن آن راه‌های ورود میکروب به داخل کانال را می‌گیرد.

پر کردن کانال ریشه دندان با استفاده از میله‌ای بسیار نازک به نام گوتا که دارای جنس پلاستیکی است، انجام می‌شود. سپس در داخل پالپ، عاج دندان با ماده‌ای که نتواند با مواد دیگر واکنش دهد همچون آمالگام، پر می‌شود. پس از انجام عصب کشی، دندان می‌میرد، اما ممکن است دوباره دندان عفونت پیدا کند و نیاز به درمان ریشه دندان مجدد پیدا کند. لازم به ذکر است فاصله زمانی میان تخلیه و پاکسازی عفونت از کانال‌های ریشه دندان و پر کردن دندان زیاد نباشد، زیرا اگر فاصله زمانی زیاد داشته باشند سبب بروز عفونت خواهد شد.

چه زمانی نیاز به عصب کشی داریم؟

درمان ریشه زمانی لازم است که پوسیدگی دندان پیشرفت زیادی داشته باشد. زمانی که تنها بر روی مینا و عاج دندان لکه‌های پوسیدگی قابل مشاهده باشد و فرد هیچ گونه دردی نداشته باشد، تنها به درمان سطحی پر کردن نیاز است. بنابراین زمانی که پوسیدگی بسیار زیاد باشد، به عصب دندان فشار وارد می‌شود، فرد نیاز به درمان ریشه دندان یا جراحی اپیکواکتومی دارد. زمانی که پوسیدگی به ریشه دندان می‌رسد، درد دندان در شب بیشتر احساس می‌شود زیرا فشار بر محفظه پالپ در شب بیشتر است.

علائمی که نشان دهنده نیاز به انجام درمان ریشه دندان است، عبارتند از:

• فرد پس از خوردن غذاهای سفت احساس درد دندان داشته باشد.
• تیر کشیدن و درد دندان با نوشیدنی‌های گرم و سرد و خوردن غذا
• بدون آنکه غذا و یا نوشیدنی گرم و سردی خورده شود، دندان درد غیر قابل تحمل داشته باشد.
• سیاره شدن زیاد سطح دندان و ایجاد حفره بر روی سطح دندان
• ریخنگی دیواره‌های دندان
• لق شدن دندان زمانی که پوسیدگی بسیار شدید باشد.
• در صورت بروز ورم صورت و عفونت زیاد لثه

بیوپسی در دندانپزشکی

بیوپسی دندان که به آن نمونه برداری نیز گفته می‌شود، توسط متخصصین بیماری‌های دهان و دندان انجام می‌شود. نمونه‌ای از سلول و یا بافت مورد نظر از دهان و دندان برداشته می‌شود و توسط متخصصین آسیب شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. بیوپسی دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:

• بیوپسی اکسیژنال Excisional biopsy
• بیوپسی برشی Incisional biopsy
• بیوپسی با سوزن ریز Fine needle biopsy
• بیوپسی سوزن هسته‌ای Core needle biopsy

به طور معمول از بیوپسی در دندانپزشکی، به منظور تشخیص بیمارهای دهان و دندان استفاده می‌شود. در واقع هر بافت مشکوک و غیرطبیعی که در دهان دیده شود، با استفاده از بیوپسی دندان نمونه‌ای از آن و یا با برداشتن کامل آن از دهان، به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود که با بررسی‌های لازم علت آن مشخص شود.

اندو بلیچینگ چیست؟

اندو بلیچینگ همان بلیچینگ دندانی است که درمان ریشه بر روی آن انجام شده است. ممکن است پس از انجام عصب کشی رنگ دندان تغییر پیدا کند و تیره شود. به راحتی با بلیچینگ دندان می‌توان این مشکل را رفع نمود. در اندو بلیچینگ، ماده بلیچینگ تنها بر روی دندان‌هایی که ریشه ندارند، گذاشته می‌شود. بنابراین دیگر نیازی نیست بار دیگر تمامی دندان های خود را بلیچینگ نمایید. اما به خاطر داشته باشید، ممکن است مواد بیلچینگ باعث کوتاه شدن طول عمر دندان عصب کشی شده شود.

در صورتی که درمان ریشه دندان انجام نشود، چه عوارضی به همراه دارد؟

برخی اوقات ممکن است، به دلیل نداشتن درد، فرد درمان ریشه دندان را به تاخیر بیاندازد. از بین رفتن درد دندان در این مواقع کاملا موقتی است و دلیل آن عفونت بسیار زیاد دندان است. اگر درمان ریشه در همان مراحل ابتدایی پوسیدگی انجام نشود، عفونت تمامی کانال‌های عصبی دندان را فرا می‌گیرد و در نهایت سبب ایجاد آبسه در انتهای ریشه دندان خواهد شد.

وجود آبسه در ریشه دندان سبب دردهای شدید می‌شود. در این صورت دندانپزشک باید ابتدا آبسه را تخلیه نماید. اگر امکان تخلیه آبسه وجود نداشته باشد، دندانپزشک مجبور است دندان را بکشد. بنابراین بهترین زمان درمان ریشه دندان، زمانی است که عفونت در سطح ابتدایی باشد و آبسه در دندان ایجاد نشده باشد.

مراقبت‌های پس از انجام درمان ریشه دندان

پس از انجام درمان ریشه دندان نیز باید از دندان به خوبی مراقبت نمایید تا طول عمر بیشتری داشته باشد. تصور نکنید که دندانی که عصب ندارد نیاز به مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن ندارد. با گذشت زمان مواد استفاده شده در کانال ریشه و موادی که دندان با آن پر شده است، از بین می‌رود و راه‌های ورودی میکروب به داخل حفره‌ها باز خواهد شد. بنابراین رعایت موارد بیان شده در زیر الزامیست:

• پس از انجام جراحی اپیکواکتومی، ضروری است بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نمایید.
• به یاد داشته باشید، تا زمانی که ترمیم به طور کامل انجام نشده باشد، از خوردن غذاهای سفت خودداری نمایید. همچنین تا یک الی دو ساعت پس از درمان ریشه چیزی نباید خورده شود.
• اگر از زمان انجام پانسمان تا ترمیم دائم، کمی از پانسمان شما از بین رفت نگران نباشید، این اتفاق طبیعی است. اما بهتر است در صورت انجام پانسمان ته دیگ و غذاهای سفت خورده نشود.