ارتودنسی به منظور اصلاح وضعیت قرارگیری فک و دهان در جای نامناسب استفاده میشود. زمانی که دندان ها در جای مناسب خود قرار نگیرند، رعایت بهداشت دهان و دندان سختتر میشود و همین امر سبب پوسیدگی و از دست دادن دندان خواهد شد. بنابراین اگر دندانهای شما هم بهم ریخته است و در جای درست خود رشد نکردهاند، برای جلوگیری از مبتلا شدن به پوسیدگی دندان و بیماریهای پریودنتال لازم است ارتودنسی انجام دهید.
لازم به ذکر است، مناسبترین سن برای انجام ارتودنسی ۸ سالگی است، اما اگر قبل از آن هم اقدامات لازم برای ارتودنسی با تشخیص پزشک انجام شود، بلامانع است. هر چه سن بیشتر شود و دیرتر برای ارتودنسی اقدام کنید، مدت زمان رسیدن به نتیجه مطلوب بیشتر خواهد شد. ارتودنسی همانند برخی از روشهای دندانپزشکی انواع مختلفی دارد: ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک، ارتودنسی نامرئی، ارتودنسی فانکشنال، ارتودنسی دیمون، ارتودنسی لینگوال.
ارتودنسی ثابت
در این نوع از ارتودنسی، فرد قادر به خارج نمودن ارتودنسی خود از دهان نیست. در ارتودنسی ثابت، براکتها بر روی تک تک دندانها همچون نیگینی چسبانده میشوند. مدت زمان درمان به هم ریختگی دندان با ارتودنسی ثابت، تقریبا ۲ سال است اما دقت داشته باشید، نسبت به درجه نامناسب بودن جای دندان ها میتواند بیشتر یا کمتر باشد. در طول دوره درمان نباید غذاهای سفتی همچون ته دیگ، بلال و …. استفاده نمود، زیرا سبب افتادن براکتها میشود و همین امر میتواند طول دوره درمان را بیشتر کند. لازم است بیان شود، رعایت بهداشت دهان و دندان در دوره درمان امری ضروری است. با استفاده از مسواک و نخ دندان مخصوص ارتودنسی، پس از مصرف هر وعده غذایی لازم است براکتها و دندانها تمیز شوند، در غیر این صورت با بیماریهای لثه و پوسیدگی دندان رو به رو خواهید شد.
ارتودنسی متحرک
همانطور که از نامش پیداست، بیمار میتواند دستگاه ارتودنسی را هر موقع که بخواهد از دهانش خارج کند. در این روش درمانی ارتودنسی هیچ براکتی بر روی دندان های بیمار چسبیده نمیشود. دستگاهی مخصوص فک بیمار طراحی و متناسب با برنامه درمانی که متخصص ارتودنسی به او میدهد، از این دستگاه استفاده میکند. این نوع ارتودنسی برای حرکتهای ساده دندان و حرکت دادن هر دو فک مورد استفاده قرار میگیرد. در روش ارتودنسی متحرک با کمک فنرها و پیچ ها فشار معینی به دندان و فک برای حرکت کردن وارد میشود.
ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی امروزه یکی از پرطرفدارترین روشهای ارتودنسی در میان بیماران است. زیرا در این روش دستگاه ارتودنسی قابل دیده شدن نیست. ارتودنسی نامرئی با پلاکهای شفاف یکی از انواع این نوع از ارتودنسی است که در این روش از پلاکهای شفاف و بی رنگ برای مرتب نمودن محل قرار گیری دندانهای استفاده میشود. البته ناگفته نماند که با توجه به وضعیت دندانها متخصص ارتودنسی تشخیص استفاده از این روش ارتودنسی را با میدهد. پلاکهای شفاف لازم است هر دو یا سه هفته توسط بیمار عوض شوند. با توجه به اینکه این پلاکها شفاف هستند و در طول دوره درمان دیده نمیشوند، تقاضای استفاده از آن بسیار زیاد است.
ارتودنسی لینگوال
در این حالت از ارتودنسی، سیمهای براکتها لینگوال در سطح پشت هر دو فک قرار میگیرد. معمولا اکثر متخصصین ارتودنسی این حالت از ارتودنسی را به بیماران پیشنهاد نمیکنند، زیرا سیمهایی که پشت دندان قرار میگیرند، ممکن است زبان را زخم نمایند و همچنین احتمال شکستگی آنها بالا است. بنابراین کمتر از ارتودنسی لینگوال استفاده میشود.
ارتودنسی دیمون
در ارتودنسی دیمون، از براکتهایی استفاده میشود که قابلیت باز و بسته شدن کشویی را دارند. در ارتودنسی با دیمون دیگر از کشهای کوچک برای متصل کردن سیم به براکت استفاده نمیشود. در این روش با استفاده از قفلهایی که برای آنها در نظر گرفته شده است، براکت به سیم متصل میشود. لازم به ذکر است در روش دیمون به راحتی میتوان براکتها و دندانها را تمیز نمود و دیگر نگران تغییر رنگ کشهایی که دور براکت در ارتودنسی ثابت استفاده میشود نباشید و با خیالی آسوده خوراکیهای خوشمزه را میل کنید. مهمترین مزیت ارتودنسی دیمون نسبت به سایر روشها، مراجعه کمتر بیمار به کلینیک است. به یاد داشته باشید، هزینه آن نسبت به سایر روشها بیشتر است اما مراجعه کمتر بیمار به متخصص سبب شده است هزینه بالای آن برای بیماران اهمیت نداشته باشد.
ارتودنسی فانکشنال
از ارتودنسی فانکشنال به منظور مرتب نمودن دندان ها و قرار گرفتن فک بالا و پایین در جای مناسب خود، استفاده میشود. در این روش فشار تنها بر روی فک است و هیچ گونه فشاری به دندان وارد نمیشود. همچنین اگر مبتلا به مشکلات آپنه خواب و اختلال مفصل گیجگاهی فکی هستید، ارتودنسی فانکشنال مناسبترین گزینه برای شماست. در این روش ارتودنسی از بریسهای ثابت برای مدت زمان مشخص بر روی کام استفاده میکنند. برخی از افراد با ثابت بودن این بریسها مشکل دارند، اما به یاد داشته باشید استفاده از این روش درمانی بهترین نتیجه را ارائه میدهد.
مزایای ارتودنسی فانکشنال
- از این روش به منظور برطرف نمودن ناهنجاریهای صورت، هماهنگی فک بالا و پایین، مرتب نمودن دندان و …. استفاده میشود.
- با استفاده از این روش درمانی میتوانید لبخند و نیمرخی زیباتر داشته باشید.
- کاهش اختلالات مفصل گیجگاهی فکی
- رعایت آسانتر بهداشت دهان و دندان نسبت به سایر روشها
- قابلیت نجام این روش ارتودنسی برای سنین ۳ تا ۸ سال.
مراقبت از دندان در طول درمان با ارتودنسی
در طول دوره ارتودنسی، پوسیدگی دندان از شایعترین مشکلاتی است که بیماران با آن رو به رو میشوند. زیرا به درستی از مسواک و نخ دندان استفاده نمیکنند. یکی از دلایل پوسیدگی دندان ها در زمان ارتودنسی تولید اسیدی است که توسط پلاک ایجاد میشود. بنابراین لازم است در طول درمان ارتودنسی پس از مصرف هر غذایی مسواک و نخ دندان را فراموش نکنید. همچنین نباید از خوراکیهای سفت همچون ته دیگ، هویج، بلال و …. استفاده نمایید. تمیز نگه داشتن براکتها و جلوگیری از لق شدن آنها در طول دوره درمان حائز اهمیت است.