پروتزهای دندانی

امروزه با استفاده از پروتزهای دندانی می‌توانید با خیالی آسوده لبخند بزنید و نگران فضای خالی بین دندان های خود نباشید. پروتزهای دندان یکی دیگر از خدمات دندانپزشکی است که توانسته است مشکل بی دندانی افراد را در دنیا برطرف نماید.

باید است بدانید، پروتزهای دندانی، عضو مصنوعی هستند که به دندان، بافت دندان یا فک متصل می‌شوند. درحالت کلی، پروتزهای دندانی به سه دسته اصلی پروتز دندان ثابت و پروتز دندان متحرک و پروتز دندان ایمپلنتی تقسیم بندی می‌شوند. روکش‌های ساده‌ای که برای ترمیم دندان انجام می‌شود تا دندان مصنوعی کامل، جزء پروتزهای دندانی هستند. در واقع هدف استفاده از پروتز‌های دندانی، بازگشت عملکرد‌های طبیعی دندان همچون خوردن، صحبت کردن و زیبا سازی خط لبخند است.

انواع پروتزهای دندانی

پروتزهای دندانی که به منظور جایگزینی دندان های از دست رفته استفاده می‌شود، دارای انواع مختلفی است عبارتنداز:

پروتزهای دندانی ثابت

پروتزهای دندانی ثابت را اکثر مردم با نام روکش دندان می‌شناسند. این پروتزها بر روی تاج دندان قرار می‌گیرند و خود به دو دسته مختلف تقسیم بندی می‌شود که عبارتند از:

• روکش تک واحدی دندان (single dental crown)
  زمانی که ساختار دندان ضعیف شده باشد و برای حفظ و نگهداری دندان نیاز به روکش باشد، از پروتزهای دندانی ثابت استفاده می‌شود. این پروتزها زمانی که فرد دچار عملکرد ضعیف در جویدن است و به راحتی نمی تواند غذا را با آن دندان بجود از روکش تک واحدی دندان استفاده می‌شود.
• بریج دندان (dental bridges)
  بریج دندان یکی دیگر از پروتزهای دندانی ثابت است. این نوع پروتز دندانی، همان پروتز ثابت دندانی است که بیشتر مردم در هنگام نیاز از آن استفاده می‌کنند. از این نوع پروتز دندانی زمانی استفاده می‌شود که بیمار تعداد و یا یک دندان خود را از دست داده باشد و در عقب و جلوی آن دندان، باید دندان وجود داشته باشد تا بتواند از این نوع پروتز استفاده نماید. بنابراین با زدن یک بریج میان دندان های پایه، فضای خالی آن دندان پر می‌شود و فرد دوباره زیبایی صورت خود را بدست می‌آورد.

پروتز دندانی متحرک

برخی از مواقع پزشک تشخیص می‌دهد که استفاده از پروتزهای دندانی ثابت برای بیمار مناسب نیست، در این حالت می‌توان از پروتزهای دندانی متحرک استفاده نمود. این پروتزها همانطور که از نامشان مشخص است، به آسانی می‌تواند در داخل دهان قرار گیرد و خارج شود. پروتزهای دندانی متحرک دارای سه نوع مختلف هستند که عبارتنداز:

• پروتز دندانی پارسیل (partial prosthesis)

پروتزهای دندانی پارسیل، برای بیمارانی مناسب است که تنها برخی از دندان‌هایشان را از دست داده‌اند نیاز به دندان های جایگزین دارند پروتزهای دندانی متحرک پارسیل بر روی دندان‌های طبیعی فرد بیمار متصل می‌شود و جای خالی دندان های کشیده شده را پر می‌کند و فرد هر موقع که بخواهد می‌تواند به راحتی آن‌ها از دهان خود خارج کند. پروتزهای دندانی متحرک علاوه بر پر کردن فضای دندان‌های از دست رفته، می‌تواند از حرکت دندان های طبیعی به سمت فضای خالی نیز جلوگیری نماید که مهمترین وظیفه این پروتزها شناخته شده است.
این نوع پروتزهای دندانی به دسته‌های مختلفی همچون:

• پروتزهای فلیپر: امروزه از پروتزهای دندانی پارسیل فلیپر یا تمام آکریل به عنوان یک درمان موقتی استفاده می‌شود.
• پروتزهای کرم کبالت: برای افرادی که دندان های پایه برای استفاده از پروتزهای دندان ثابت را ندارند، گزینه بسیار مناسبی است.

این نوع پروتزهای دندانی که از ترکیب آکریل و آلیاژ فلزی هستند. این پروتزها به دلیل داشتن فلز ظاهری تقریبا ناخوشایندی را دارند. بنابراین با پیشرفت علم در زمینه دندانپرشکی، توانسته‌اند برای قسمت فلزی پروتز از فلزی که رنگ دندان باشد استفاده نمایند که امروزه به آن پروتز دندانی متحرک پارسیل felexite می‌گویند.

• پروتز کامل دندان یا دندان مصنوعی (denture)

پروتز کامل دندان، همان دندان هایی هستند که پدربزرگ و مادربزرگ‌هایمان از آن استفاده می‌کنند. پروتزهای کامل دندان برای افرادی که تمامی دندان های خود را از دست داده‌اند، استفاده می‌شود. پس از کشیدن تمامی دندان‌های باقیمانده، برای بهبودی لثه‌ها باید حدود ۸ الی ۱۲ هفته بگذرد، سپس می‌توان پروتز کامل را در دهان قرار داد. با توجه به اینکه امروزه با وجود روش درمانی ایمپلنت کمتر از این پروتزها استفاده می‌شود، اما یکی از مقرون به صرفه‌ترین روش‌های درمانی برای داشتن دندان است. پروتزهای دندانی کامل نیز خود به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند: پروتز کامل دندان معمولی و لثه نرم.

پروتز کامل دندان از دو بخش اصلی دندان‌ها و لثه پروتز تشکیل می‌شود. در واقع قسمت لثه پروتز باید دارای مقاومت بالایی باشد تا بتواند عملکرد بهتری داشته باشد.

• پروتز دندان اوردنچر (over denture)

پروتز دندانی اوردنچر یکی دیگر از انواع پروتزهای متحرک است که با استفاده از دو پایه‌های ایمپلنت بر روی دندان گذاشته می‌شوند. این نوع پروتز نسبت به پروتز کامل دندان بهتر است، اما از پروتز ثابت دندان نیز راحتی کمتری دارد.

روش‌های مراقبت از پروتز دندان متحرک

زمانی که از پروتزهای دندانی استفاده می‌کنید، در روزهای اولیه ممکن است کمی ناراحت کننده باشد و احساس کنید یه شی اضافی در دهان خود قرار داده‌اید، اما به مرور زمان به آن عادت می‌کنید. همچنین گاهی اوقات سبب زخم شدن لثه می‌شود، جایی برای نگرانی نیست، دلیل آن این است که پروتز دندان باید بر روی لثه جای مناسب خود را پیدا کند. به یاد داشته باشید، بهداشت دهان و دندان خود را در زمانی که از پروتزهای دندانی استفاده می‌کنید، فراموش نکنید.

• اگر از پروتزهای متحرک استفاده می‌کنید، مسواک زدن دو مرتبه در روز را فراموش نکنید.
• در روزهای اول پس از قرار دادن پروتز دندان، لازم است در زمان خوابیدن نیز آن‌ها را از دهان خود بیرون نیاورید.
• با استفاده از مسواک مخصوص پروتزهای دندانی آن‌ها را تمیز کنید.
• پروتزهای دندانی را هفته‌ای یکبار در داخل محلول ضدعفونی کننده قرار دهید.
• زمانی که نمی‌خواهید از پروتزهای دندانی استفاده کنید، آن‌ها درون یک ظرف آب نمک بگذارید.

مزایا و معایب پروتزهای دندانی با ایمپلنت

با استفاده از پروتزهای دندانی علاوه بر جایگزینی دندان های از دست رفته، بافت لثه و استخوان تحلیل رفته را نیز می‌توان دوباره بدست آورد و دوباره ظاهر دهان و دندان را زیباتر نمود. اما ایمپلنت تنها می‌تواند دندان از دست رفته را به فرد بازگرداند. همچنین نگهداری و تمیز نمودن پروتزهای دندانی متحرک بسیار راحت‌تر است. بنابراین برای افرادی که با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مشکل دارند، گزینه بسیار مناسبی است. اگر تعداد زیادی از دندان های خود را از دست داده‌اید، پروتزهای دندانی مقرون به صرفه تر نسبت به ایمپلنت های دندانی هستند.