معرفی شغل و خدمات دندانپزشکی
دندانپزشکی یکی از رشته‌ها در حوزه پزشکی و سلامت است که به درمان انواع آسیب‌ها و بیماری‌های مربوط به دندان و حفره دهانی می‌پردازد. دندانپزشکی، حرفه‌ای است که به پیشگیری و درمان بیماری های دهان، دندان و ساختارهای بافت نرم دهان مانند لثه ها مربوط می شود. این رشته همچنین شامل درمان و اصلاح ناهنجاری فک، نامرتبی دندان ها و ناهنجاری های مادرزادی حفره دهان مانند شکاف کام است.
علاوه بر شاخه عمومی، این رشته شامل بسیاری از تخصص‌ها و فوق‌تخصص‌ها است. این حرفه همانطور که گفتیم شامل پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های مربوط به لثه و بررسی عملکرد مناسب دندان و دهان نیز می‌شود (چکاپ شش ماهه دندان و دهان). معاینات منظم دهان و دندان موجب جلوگیری از بسیاری از بیماری و آسیب‌های دندان شده و موجب جلوگیری از هزینه‌های گزاف دندانپزشکی و سالم ماندن دندان‌ها می‌شود.
تخصص‌های رشته دندانپزشکی
پس از فارغ التحصیلی در این رشته و گذراندن طرح، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند وارد بازار کار شوند. اما افراد هستند که ترجیح می‌دهند با گذران دوره‌های مخصوص و تحصیلات تکمیلی رشته‌های تخصصی را دنبال کنند. رشته‌ها و گرایش‌های دندان پزشکی شامل این موارد است: دندانپزشک عمومی، پروتزهای دندانی، دندانپزشک کودکان، رادیولوژی دهان و فک و صورت، جراحی دهان و فک و صورت، پریودنتیت، آسیب شناسی دهان و فک و صورت. امروزه بسیاری از دندانپزشکان در حوزه زیبایی فک، دهان و دندان فعالیت دارند.
زیباسازی دندان‌ها به روش‌های مختلف مانند لمینت دندان، بلیچینگ، کامپوزیت دندان و … بسیار مورد استقبال قرار گرفته و بسیاری از افراد فارغ التحصیل این رشته در حوزه عمل‌های زیبایی مربوط به دهان و دندان فعالیت می‌کنند. میزان تحصیل و مدت زمان آموزش بستگی به نوع تخصص دندانپزشکی دارد. به عنوان مثال، متخصص ریشه نیاز به دو یا سه سال آموزش اضافی دارد، در حالی که جراح فک و صورت چهار تا شش سال دیگر نیاز دارد.
تاریخچه دندانپزشکی
دندانپزشکی، به نوعی از زمان‌های قدیم انجام می‌شده است. به عنوان مثال، جمجمه‌های مصری متعلق به ۲۹۰۰ تا ۲۷۵۰ قبل از میلاد حاوی شواهدی از سوراخ‌های کوچک در فک در مجاورت ریشه‌های دندان است.
اعتقاد بر این است که چنین سوراخ‌هایی برای تخلیه آبسه ایجاد شده است. علاوه بر این، گزارش‌های مربوط به درمان دندان در طومارهای مصری مربوط به ۱۵۰۰ قبل از میلاد ظاهر می‌شود. تصور می‌شود که مصری‌ها ممکن است در اوایل سال ۲۵۰۰ قبل از میلاد عمل جراحی دهان را انجام دهند، اگر چه شواهد این امر بسیار کم است. تلاش اولیه برای جایگزینی دندان از دست رفته به حدود ۶۰۰ قبل از میلاد برمی‌گردد، جایی که دندان‌های از دست رفته با دندان حیوانات جایگزین شده و با بند ناف در جای خود محکم شده بودند.
در جهان شرق، دندانپزشکی سابقه کاملا متفاوتی دارد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد چینی‌های اولیه از ۲۰۰ سال قبل از میلاد از دندانپزشکی ترمیمی استفاده می‌کردند و از آمالگام نقره به عنوان پرکننده استفاده می‌کردند. استفاده از داروهای خوراکی در سایر تمدن‌های اولیه آسیایی، مانند هند و ژاپن، بخشی از درمان و ترمیم‌های دندانپزشکی به شمار می‌رفته است. بنابراین این علم و رشته دارای قدمت طولانی بوده و مردم از دیرباز در پی ترمیم دندان های پوسیده و درمان آن‌ها بوده‌اند.
انواع خدمات دندانپزشکی
انواع خدمات این رشته در گرایش های مختلف وجود دارد که تنها ۶ مورد از آن‌ها مربوط به مراقبت‌های فردی از بیماران مربوط است. در ادامه به بررسی هر یک از تخصص‌ها و خدمات مربوط به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱- پریودنتیست: این رشته به پریودونتیوم یعنی بافت‌های نرمی که دندان‌ها را در استخوان فک پایین و فک بالا نگه می‌دارد، می‌پردازد. پریودنتیست‌ها بر پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌هایی که بر ساختارهای نگهدارنده دندان‌ها تاثیر می‌گذارد تمرکز می‌کنند. این متخصصان همچنین در عملکرد، سلامت کلی و زیبایی ساختار بافت‌های نرم حفره دهانی تخصص دارند.
۲- متخصصان پروتزهای دندانی: نقش اولیه پروتز دندان تشخیص و بازگرداندن بافت‌های از دست رفته یا آسیب دیده دهان به عملکرد مناسب است. این متخصصان در ترمیم دندان هایی تخصص دارند که از دست رفته، خراب شده یا آسیب دیده باشند. اگر آسیب و پوسیدگی‌ها شدید نباشد، یک دندانپزشک عمومی نیز می‌تواند خدمات مربوط را ارائه دهد و دندان‌ها را ترمیم نماید. اما اگر آسیب‌ها شدید بوده و با خرابی و پوسیدگی عمیق باشد، به متخصصان پروتزهای دندانی ارجاع داده می‌شود.
۳- جراحان دهان و فک و صورت: این جراحان دهان در درمان ویژگی‌های زیبایی و عملکردی ناحیه دهان و فک و صورت تخصص دارند. جراحی‌های دهان معمولاً به دلیل آسیب تصادف، ضربه، بیماری، بدشکلی، مشکلات پریودنتال، پوسیدگی دندان یا از دست دادن دندان انجام می‌گیرد.
۴- اندودنتیست‌ها: اندودنتیست‌ها با پالپ دندان و بافت‌هایی که در اطراف رگ‌های خونی، بافت‌ها و اعصاب اطراف ریشه دندان هستند سروکار دارند. این افراد در درمان کانال‌های و ریشه دندان و همچنین جراحی آن‌ها متخصص هستند. دندانپزشکان عمومی نیز می‌توانند درمان ریشه دندان را انجام دهند اما این کار به طور تخصصی برای دندان‌هایی که دارای عفونت شدید هستند توسط متخصص انجام می‌شود.
۵- ارتودنسی: متخصصان ارتودنسی در درمان به هم ریختگی‌های دندانی و فک‌ها تخصص دارند. شرایطی که دندان‌ها در فک بالا و پایین به درستی قرار نگرفته‌اند. این حالت می‌تواند منجر به گزش نامناسب مانند اوربایت یا آندربایت شود. این متخصصان با استفاده از ابزارهای مناسب، دندان‌ها را در جهت مناسب قرار داده و با گذشت زمان دندان‌ها را جای خود مرتب می‌کند. وسایل ارتودنسی متداول عبارتند از: بریس، ترازکننده‌ها، نگهدارنده‌ها، منبسط کننده‌های کام.
۶- دندانپزشکان اطفال: دندانپزشکان اطفال، دندان‌های آسیب دیده افراد را سنین نوجوانی درمان می‌کنند. در این نوع از تخصص، دندانپزشک با استفاده از روش‌هایی مانند فلوراید درمانی سعی در ترمیم دندان و یا پیشگیری از آسیب‌های بیشتر دارد.